Shishi odoshi

Muhtemelen bu bambudan yapılmış su aksesuarı ile sizde bir kaç kez karşılaşmışsınızdır. Ben bu aracı ilk gördüğümde yahu ne amaçla yapılmış olabilir ki diye sormadan edemedim. Suyun o bambu içinden geçmesinin bir anlamı olmalıydı… Sonra biraz araştırma yaptım ve bu araca shishi-odoshi denildiğini öğrendim.

Japonlar günümüzde ‘shishi-odoshi’yi genellikle o güzel çiçeklerle dolu bahçelerinde bir çeşit dekorasyon ürünü olarak kullanmaktadır. Aslında shishi-odoshi vahşi hayvanların, geyiklerin tarım arazilerine, bahçelere zarar vermesini önlemek amacıyla yapılmıştır.

Anlam olarak shishi-odoshi (鹿威し); 

鹿: geyik, 

威し: tehdit

kelimelerinden oluşmaktadır. Türkçeleştirirsek geyik kaçıran demek doğru olacaktır. Aslında bir nevi korkuluk görevi gören bir araç diyebiliriz.

Bu arada kakashi Japonca’da korkuluk anlamına gelmekteymiş. Korkuluk deyince aklıma Naruto animesinden Kakashi-sensei’nin çalı görünümlü saçları geldi. O değil de hangi anne-baba çocuğuna korkuluk diye isim koyar yahu 😀 Bu Japonlar bir ilginç dostum!

Shishi-odoshi; içleri boşaltılmış bambu çubuklarının bağlanarak sistemli bir şekilde birleştirilmesiyle oluşur ve su ile çalışır. Shishi-odoshi çalışma sistemi şöyledir; ağırlık merkezinden sabitlenmiş ve kendi ekseni çevresinde dönebilen bir bambu çubuk, başka bir bambudan akan su ile dengesini yitirip akıllıca yerleştirilmiş bir taşın üzerine çarparak bir ses çıkarır. Sonra akan suyun hizasından sapan, ağırlık merkezinden sabitlenmiş bambu çubuk tekrar eski konumuna geri döner ve düzenli ses çıkararak bu döngü devam eder. Bu şekilde oluşan ses sayesinde vahşi hayvanlar, kuşlar ve bunun gibi canlılar tarım arazilerinden ve bahçelerden uzak tutulmuş olur.

Shishi-odoshi’nin eş anlamlısı souzu(添水) kelimesidir. Souzu; 添: ek-eklenti, 水:su anlamına gelen kanjilerden oluşmaktadır.