Pan Gu; Evrenin yaratıcısı

Pan Gu, Çin yaratılış mitolojisinde öne çıkan bir figürdür. Bugün bile, Zhuang etnik grubu Pan Gu’nun cenneti ve cehennemi yaratması hakkında geleneksel şarkılarını söylemektedirler. Pan Gu mitinin kaynağı oldukça tartışmalıdır. Birçoğu mitin 3. yüzyılda yaşayan Çin yazar Xu Zheng’in ilk defa kaydetmesiyle çıktığına inanır; bazıları Güney Çin’in Miao ya da Yao etnik gruplarının mitolojilerinde ortaya çıktığını ileri sürer, bazıları da antik Hint yaratılış mitolojisine olan benzerliğini fark eder.

Yumurtadan doğanlar

Bir önceki yazıda bahsettiğim Sun Wukong (Maymun Kral) da olmak üzere pek çok mitolojik karakter yumurtadan doğmuştur. Mitolojide yumurta sembolü; ayrıştırılmamış bütünsellik, potansiyel güç, tüm yaratılışın tohumu, kaosun ilk ve anaerkil dünyası, evreni kapsayan büyük yuvarlak, varlığın saklı kökeni ve gizemi, kozmik zaman ve mekan, başlangıç, rahim, tüm tohumsal varoluş, ilk anne baba, birleşen zıtların mükemmelliği, durağan haldeki organik madde, diriliş, yenilenme, yeniden doğum, bahar mevsimi ile ve umut ile ilişkilendirilen ve çok çeşitli toplumlarda, tradisyonlarda yerini bulan bir semboldür.

Sun Wukong yazısı için aşağıdaki bağlantıya tıklayabilirsiniz. Ayrıca diğer Çin efsanesini de okuyabilirsiniz.

Chang’e ve Hou Yi eski Çin efsanesi

Sun Wukong; Yaramaz bir maymun, sadık bir dost

Taoist gelenek kökenli olan Pan Gu genellikle kaba tüylere sahip, sakallı bir biçimde betimlenir. Tipik olarak bir cüce olarak tasvir edilir – aslında bir dev olmasına rağmen – saç, ayı postu veya yapraklarla kaplı, boynuzları başının üzerine sabitlenmiş ve elinde bir keski, çekiç veya yumurta tutar.

Pan Gu’nun ortaya çıkışı

Pan Gu’nun ortaya çıkışına dair iki mit vardır. Bunlardan bir tanesi önemli bir yaratılış mitidir ve genel kabul görmüş çeşitli yaratılış mitleri karşısında güç kazanmış ve zamanla Çin mitolojisinde hâkim konuma geçmiştir. İlgili yaratılış mitine göre başlangıçta sadece kaos vardı. Şekilsiz olan kaos zaman içinde bir kozmik yumurta oluşturacak şekle gelir. Daha sonra bu kozmik yumurtanın içinde büyümeye başlar ve iyice büyüdüğünde yumurtayı parçalayarak dışarı çıkar. Bu noktada parçaladığı yumurtanın Yin kökenli kısmı arzı (yerküre), Yang kökenli kısmı ise göğü oluşturur. İkisinin tekrar birbirine çekilmesinden endişelenen Pan Gu aralarına girerek birbirlerine düşmelerini önler. İlgili bazı mitlere göre Pan Gu’ya bu görevinde dört yaratık yardımcı olur: Kaplumbağa (gücü ve ölümsüzlüğü temsil eder), Kirin (ejderhavari bir yaratık), Feng Huang (Anka Kuşu/yeniden doğuş sembolü) ve Ejderha (bilgelik taşıyıcıları ve gücün sembolü).

Binlerce yıl bu durumda kaldıktan sonra arz ile göğün tamamen birbirinden ayrıldığı kanaatine vararak aradan çekilir. İnanışa göre daha sonra ölen Pan Gu’nun vücudundan Çin’in kutsal dağları, gözlerinden Ay ve Güneş, kanından akarsu ve denizler, nefesinden rüzgâr, sesinden gök gürültüsü, vücudundaki pirelerindense  insanlar meydana gelir- bazı kaynaklara göre pireler hayvanlara dönüşürken insanlar ruhundan oluşuyor- Bu efsaneye göre Pan Gu, ilk yüce varlık ve göklerin ve yerin yaratıcısıydı. Dünyadaki tek varlık olduğu için karakterindeki farklı özellikler dünyada farklı değişikliklere neden oldu. O huzurlu olduğunda gökyüzü açık, kızdığında kapalı olur, ağladığında yağmur yağar,nehirler ve göller oluşur, içini çektiğinde rüzgar eser, gözlerini kırptığında gökyüzünü şimşeklerle doldurur, horlarken gökyüzü gök gürültüsü ile dolup taşar.

Ortaya çıkışına dair ikinci mit ise Pan Gu’nun Wu Xing yani Beş Elementten ortaya çıktığını söyler. Ortaya çıktıktan sonra arzı ve göğü bir çekiç ve iskarpela yardımıyla inşa eder. Diğer mitler, Pan Gu’dan, bir köpeğin kafasına ve bir adamın vücuduna sahip cennetten gelen bir yaratık olarak bahseder ve doğrudan insanlığın babası olarak kabul ederken, başka bir versiyon, insanları kilden şekillendirdiğini iddia eder.