Nippon mu Nihon mu?

Kanji alfabesi bazı karmaşık sözcüklerin anlamlarının çıkarılmasında büyük bir kolaylık sağlasa da nasıl sesletileceği konusunda çok az ipucu barındırıyorlar. Örneğin ( 日 本 ) kanjisini ele alalım. Çok acemi olan biri bile bunun ne olduğunu size söyleyebilir, ama bir grup yetişkine bunun nasıl sesletildiğini sorduğunuzda “Nihon” veya “Nippon” ve hatta çok akıllı bazılarınca “Yamato” cevabını alabilirsiniz.

Japan sözcüğünün kökeni nedir?

Nihon/Nippon olayına gelmeden önce İngilizce doğal konuşucuların neden ülkeyi “Japan” olarak adlandırdığına değinelim. Bu adlandırmanın nasıl üretildiğine dair bir söylenti, Marco Polo’nun Kuzey Çin’deki Yuan hanedanı boyunca oraya yaptığı kayıt altına alınmış ziyaretleri esnasındadır. Aslında hiç Japonya’ya varmamış, Çin’de tanıştıklarından duymuştur. O ziyaretleri esnasında Çincede Rìběn olarak sesletilen (日本) kanjisinden türemiştir.

Ancak bölgedeki şive sebebiyle daha sonra Marco Polo’nun Gezileri adlı eserde “Zipengi” olarak yazılacak olsa da “Jipen” olarak sesletilmiştir. O zamandan bu yana Avrupa dilbilim okullarında “Japan” olarak biçim almıştır.

Aslında “Nippon”du!

Uzun bir zaman dilimi öncesine kadar Japonya, 倭 kanjisiyle ifade edilen “Wa” veya “Yamato” kullanılıyordu. Zaman ilerleyince 640 yılında 日本 kanjisi kullanılmaya başlandı. Ancak hala “Yamato” ismi kullanılıyordu. Yedinci yüzyılın sonlarına doğru 日 本 kanjisinin okunuşu “Nippon” veya “Jippon” olarak değişti. “Nihon” adlandırmasının Edo süresince Kanto bölgesinde kullanılan bir rumuz olduğuna inanılır.

Günümüzde Osaka’daki insanlar 日 本 橋 (Nipponbashi) ve Tokyo’daki insanlar 日 本 橋 (Nihonbashi) üzerinde uzlaşmışlardır.

“Nihon”da uzlaşıldı.

日本 kanjisini “Nippon” olarak sesletmenin çok daha doğru olduğu bilinir. Ancak güncel anketler Japon vatandaşların yüzde 61’inin “Nihon”, yüzde 37’sinin de “Nippon” olarak okuduğunu göstermektedir. Anket sonuçları ayrıca “Nihon”un gençler arasında çok daha yaygın olduğunu da göstermektedir. “Nippon” kendince bir kıdeme sahip olsa da “Nihon” büyük bir uzlaşıma sahiptir.

Ülkenin adlandırılması üzerine karar vermek hükümete özgü bir iş olarak bilinir, değil mi?

Ne yazık ki 日本 veya 日本国 kanjilerinin nasıl sesletildiğine dair resmi bir açıklama yoktur. Ancak 1934 yılında Eğitim Bakanlığınca böyle bir işe girilmiştir. Eğitim Bakanlığı, ulusal dille ilgili büyük bir araştırma içerisine girmiş, kanjinin “Nippon” olarak sesletilmesi ve öyle uzlaşılması yönünde sonuçlar almıştır. Ancak hükümet bu isteği geri çevirmiştir. 2009’da ise meclis üyeleri hafif liberal bir girişimde bulunup hükümetten sesletimi belirsiz kanjinin sesletilmesi için “Nihon” veya “Nippon” çözümü bulmasını istemiştir. Ancak hükümet, iki sesletimin de geniş bir kitle tarafından benimsendiğini, bunu yasal bir çerçeveye bağlamanın gereksiz olduğunu belirtmiştir.

日本 ‘a ne diyeceğiz?

Hükümetin daha büyük sorunlarla uğraşmak için böyle bir konuda kararsız kalmasını destekleyebilir ya da umursamaz tavırlarını eleştirebilirsiniz. Her ne olursa olsun, bir şey açıktır:

Bu ülkenin adını istediğiniz şekilde ister “Nihon”, ister “Nippon”, ister “Jippon”, ister “Japan”, ister “Hinomoto”, ister “Wa”, ister “Yamato”, ister “Zipango” olarak sesletebileceğiniz iki veya üç resmi yazısı vardır.