Korece Edilgen Fiil Çekimi

Korece edilgen fiil çekimi -이, 히, 리, 기, -어 / 아 지다 ve 되다 ile Korece edilgen cümle yapısını öğreneceğiz.

Başlıklar

Bu dersimizde Topik 3-4 konusu olan edilgen fiil çekimini göreceğiz. Edilgen yapıda eylemi kimin yaptığı belli değildir.

Bir örnek cümle ile giriş yapalım.

요코가 문을 열어요.

Yokoga munıl yoroyo.

Yoko, kapıyı açıyor.

Yukarıdaki cümle şu ana kadar öğrendiğimiz fiil çekimlerine uygun düz bir cümle. Ben bu cümleyi aşağıdaki hale getirmek istiyorum.

1. Kapı açılıyor.

2. Kapı Yoko tarafından açılıyor.

Yukarıdaki 1. cümlede kapıyı açan belli değilken 2. cümlede kimin tarafından açıldığı bellidir. Yani edilgen fiilli bir cümleye tarafından kelimesini eklersek eylemi kimin yaptığı da belli olur.

Korece Kelimeler

판사	Pansa	Hakim
헤어지다	Heocida	Ayrılmak
바지	Paci	Pantolon
양말	Yangmal	Çorap
조카	Çoka	Yeğen
뚱뚱하다	Dungdunghada	Şişman olmak

Bu konu TOPIK 3-4 konusu olduğu için diğer konulara göre fiil çekimi biraz daha kapsamlıdır. Korecede edilgen yapı için 2 farklı yöntem vardır. Sırasıyla görelim.

Korece Edilgen Fiil Ekleri -이, 히, 리, 기

Yukarıdaki heceleri fiillerimizin köküne getirerek edilgen hale sokacağız. Fakat her fiil bu ekleri almaz. Bu fiilleri zamanla öğreneceksiniz. Bazı fiiller ise hem bu yöntemle hem de göstereceğim diğer yöntemle edilgen hale sokulabilir. Ben kafanız karışmasın diye en yaygın kullanılan edilgen fiilleri yazacağım. O fiilleri olduğu gibi ezberlerseniz sorun kalmaz.

Kural 1: Bazı fiillerin kökü ile 다 arasına 이 getiririz. 이 geldiği zaman bazı fiillerin önceki harfi ile birleşebilir. Siz verdiğim şekilde ezberleyin lütfen.

쓰이다

Sıida

Yazılmak

잠기다

Çamgida

Kilitlenmek

보이다

Poida

Görülmek

Kural 2: Bazı fiillerin kökü ile 다 arasına 히 getiririz.

읽히다

İlkida

Okunmak

닫히다

Taçida

Kapanmak

먹히다

Mokida

Yenilmek

Kural 3: Bazı fiillerin kökü ile 다 arasına 리 getiririz.

팔리다

Pallida

Satılmak

열리다

Yollida

Açılmak

들리다

Tıllida

Duyulmak

Kural 4: Bazı fiillerin kökü ile 다 arasına 기 getiririz.

씻기다

Şidgida

Yıkanmak

안기다

Angida

Kucaklanmak

Gördüğünüz gibi her fiile farklı bir ek getirdik. Bunları ezberlemeniz daha iyi olur. Çünkü herhangi bir fiile istediğiniz eki getiremezsiniz. Şimdi birkaç örnek cümle yazalım. İlk olarak konunun başındaki cümleyi yazalım.

문이 열렸어요.

Muni yollyossoyo.

Kapı, açıldı.

Peki kapının kimin tarafından açıldığını nasıl söyleriz? Bunun için canlılardan sonra 한테 veya 에게, cansızlardan sonra ise 에 getireceğiz.

문이 요코에게 열렸어요.

Muni yokoege yollyossoyo.

Kapı, Yoko tarafından açıldı.

이 컴퓨터가 학생들한테 쓰입니다.

İ kompyutoga hagsengdırhante sıimnida.

Bu bilgisayar, öğrenciler tarafından kullanılıyor.

문이 바람에 열렸어요.

Muni parame yollyossoyo.

Kapı, rüzgar tarafından açıldı.

Korece Edilgen Fiil Çekimi -어 / 아 지다

Edilgen fiil yapmanın ikinci yönteminde ise fiilin yarı resmi yarı samimi formundan 요 kısmını atıp, 지다 ekleyeceğiz.

써지다

Socida

Yazılmak

버려지다

Poryocida

Atılmak

주어지다

Çuocida

Verilmek

Yukarıda da gördüğünüz gibi yazmak fiilini bu yöntemle de edilgen hale getirebilirim. İster bu yöntemle isterseniz de önceki yöntemle edilgen yapabilirsiniz. Fakat bu yöntem genelde ilk yöntemin kullanılmadığı fiillerde kullanılır. Siz de o şekilde kullanırsanız daha doğal olur.

이 병은 유리로 만들어졌어요.

İ pyonın yuriro mandırocyossoyo.

Bu şişe, camdan yapıldı.

Tarafından derken canlılar için 한테 veya 에게, cansızlardan sonra ise 에 getireceğiz demiştim. Peki cümlede bunlardan iki tane varsa nasıl ayırt edeceğim? Mesela “çiçek, çocukları tarafından annelerine verildi” demek istersem annelerine derken de 한테 veya 에게 diyeceğimden dolayı kafa karışıklığı olmaz mı?

İşte bu tür durumlarda tarafından demek için 에 의해(서) kullanılır. 서 kısmını atabilirsiniz.

꽃은 아이들에 의해 어머니에게 주어졌어요.

Goçın aidıre ıihe omoniege çuocyossoyo.

Çiçek, çocuklar tarafından annelerine verildi.

Korece Edilgen Yapı 되다

하다 ile fiil haline getirilmiş bazı fiillerde 하다 yerine 되다 getirirseniz o fiili edilgen hale sokmuş olursunuz. 2 örnekle görelim.

준비되다

Çunbidüeda

Hazırlanmak

시작되다

Şicagdüeda

Başlanmak

En yaygın kullanılan 3 fiil üzerinden göstermek yeterli gelecektir. Bir örnek yapalım bunla ilgili. Yazılım kursundayken hocamız bir tane program yapmamız için bir ödev vermişti. Biraz karışıktı ve bize de ödev anlaşıldı mı? diye sormuştu. Gelin o cümleyi yazalım.

숙제가 이해됐어요?

Sugcega ihedüessoyo?

Ödev, anlaşıldı mı?

Gelecek derste ettirgen fiil çekimini göreceğiz. Şimdi günlük deyişe bakalım.

Korece Günlük Deyiş

Birinden bir şey yapmasını istemiyorsak deriz. Bir tane videoda Koreli bir anne ufak bir kız çocuğuna yabancı birisi sana şeker verirse alacak mısın? diye soruyor. Kız da evet diyor :) Annesi de andüeeyoooo diye çemkiriyor :) Youtubedan videosunu bulabilirsiniz.

안돼요

Andüeyo

Hayır, yapma.