Çin ve Batı Ejderhalarının farkı

Ejderhalar, Çin kültüründe muhtemelen tek başına en önemli mitolojik yaratıklardır. Çin falının parçası olmasının yanı sıra birçok ulusal kutlamalarda, Çin deyimlerinde (Chengyu olarak bilinen) görünürler. Bugün bile, çeşitli binalar ve kapıları oyma işi olarak süslerler, geleneksel Çin kıyafetleri için kumaşlara dokunurlar ve duvar resimlerinde tasvir edilir, danslarda kullanılırlar. Batılı veya Avrupalı emsallerinin aksine Çinli ejderhalar sevilir ve tapılırlar. Çinliler kendilerinin ejderha soyundan geldiklerini düşünmektedirler.

Bu yazıya benzer aşağıdaki 2 yazı da hoşunuza gidebilir.

Pan Gu; Evrenin yaratıcısı

Qilin; Tek boynuzlu ejderha at

Ejderhalar iyi mi kötü mü?

Çinli ejderlerin, çok uğurlu ve şanslı oldukları düşünülür. Hava değişikliklerine sebep olabilen ve yağmur çağırabilen büyülü varlıklardır. Çünkü Çin toplumu yağmurlu havada gelişen tarım üzerine kurulduğundan Çinli ejderhalar tanrısal varlıklar olarak görüldüler ve ilahlaştırıldılar. Bununla birlikte Çin halk bilgisine göre, ejderha bir mizaca da sahipti. Ne zaman şiddetli bir sel veya sert rüzgarlar olsa insanlar tütsü yakarlardı ve ejderhaya onu yatıştırmak için tabaklarca yemek feda ederlerdi.

Çinli ejderhalar, Çin felsefesinde büyük bir rol oynayan ahenkli güçler yin ve yangın parçalarıdır. Ejderhalar yang olarak sınıflandırılırlar ve parlak, maskülen ve güneşsel sayılırlar. Feniks karanlık, feminin ve kameri olan yindir.

Diğer yandan Batılı ejderhalar bilindiği üzere kötü ve art niyetli yaratıklar olarak görülürler. Masallarda ejderhalar sıklıkla bir prensesi veya genç kızı muhafaza eder ve bir kahraman kurtarıcı tarafından katledilmesi gerekir ve vasiyetçi avcının cesareti olarak hizmet ederler. En ikonik kötü ejderhalardan biri J.R.R. Tolkein’in The Hobbit’inden Smaug. Saltanatı boyunca Smaug, yığınla çalıntı altın ve yıkılmış şehirler talep etti.

Fantezi türüne ilginin artışıyla birlikte batı medyası, bu yaratıklar üzerinde daha ılımlı bir bakış açısı benimsemiştir. Ejderhanı Nasıl Eğitirsin gibi animasyon filmler onları yanlış anlaşılmış olarak neredeyse evcil hayvan benzeri sergilemektedir. Popüler Taht Oyunları dizisinde ejderhalar daha çok Smaug gibi vahşi yine de eğitilebilir olarak gösterilirler.

İki seride de onlar koruyucular, silahlar ve savaş atı olarak hizmet etmektedir. Her iki kültür de bu canavarların tehlikeli, güçlü ve oldukça zeki olduklarında hemfikirler.

Görünüşteki farklılıklar

Yaradılış ve vasıflarındaki kati farklılıklarının yanında Çinli ejderhalar ve Batılı ejderhalar çok farklı da görünmektedirler. Çinli olanlar kanatsız, yılan gibi varlıklardır.

Kanatları olmadığı halde büyülü bir şekilde bulutlara doğru uçabilmektedirler. Eğer Çinli ejderhaların resimlerine veya oymalarına bakarsanız onların diğer dokuz hayvanın bir karışımı olduğunu fark edebilirsiniz. 

Bir geyiğin boynuzları, bir devenin kafası, bir iblisin gözleri, bir yılanın boynu, bir istiridyenin karnı, bir sazan balığının pulları, bir kartalın pençeleri, bir kaplanın patileri, bir öküzün kulakları.

Çinli ejderhalar tipik olarak ateş püskürmezler. Yapanların ceza olarak cennetten dünyaya gönderildiği söylenmektedir. Çinli ejderhalar daha çok, yağmur çağırmak için bilinirler ve böylece toprağa refah getirmeye yardım eden iyicil bir tanrı olarak görüldüler. Bu alev makinesi nefesleriyle orduları ve kaleleri yerle bir edecek Avrupa’daki ve diğer Batı kültüründeki ejderhalara kesin bir tezattırlar. Çinli ejderhalar, açıkça karasal varlıklar olan Avrupalı çeşidin aksine münzevidirler ve “su ruhları” olarak bilinirler. Çinli ejderhaların göl veya okyanusların diplerinde ve sisli gökyüzünde ikamet ettikleri söylenir.

Batılı ejderhalar çoğu kez dağlardaki sığınaklarda veyahut mağaralarda yaşarlar. Büyük pençeler ve geniş, derimsi yarasa gibi kanatlarıyla çok heybetli yaratıklar olarak resmedilirler. Dev kertenkeleler gibi gözükürler ve sık sık omurgalarla veya pürüzlü pullarla tarif edilirler.

Çin kültüründe Ejderhalar

Ejderhalar, Çin kültürüyle karmaşık bir şekilde iç içe geçmiştir. Çinliler kendilerini “龙的传人 (lóng de chuán rén)” harfi harfine “Ejderhanın merhumları” olarak görürler. İmparator’un tahtı “龙椅 (lóng yǐ)” veya “ejderha koltuğu” olarak bilinirdi. Çin falında ejderha yılı süresince doğan çocukların bilge, karizmatik ve doğuştan lider oldukları söylenir. Bu yıl ne zaman gelirse hamileliklerde ve doğumlarda bir yükseliş olur. “Ejderha” için Çince kelime “龙 (lóng)” uğurundan dolayı sıklıkla Çinli erkek isimlerinde kullanılır. Jackie Chan’in Çince adı “成龙 (Chéng Lóng)” ve Bruce Lee’nin Çince adı “李小龙 (Lǐ Xiǎolóng).” Duanwu festivalinde insanlar, yaz kutlamasında ejderha kayıkları yarıştırırlar.

Çin yeni yılı sırasında bir ejderha dansı, yol boyunca uzun bir ejderha oluşturan birçok dansçıyla sık sık yerine getirilir.